Arnavutluk Tekstil ve Ayakkabı Sektörü
Arnavutluk’ta son yıllarda hızla artan ve 2021 yılında 1 milyar doları bulan tekstil ve ayakkabı
ihracatı, ülkenin 3.4 milyar dolar seviyesindeki toplam ihracatın %,30’unu oluşturmaktadır.
Ülkedeki tekstil, hazır giyim ve ayakkabı imalatının hemen hemen tamamı İtalyan hazır giyim
firmalarının tedarikçisi durumundaki fason işletmeler tarafından gerçekleştirilmektedir. En
önemli pazarlar İtalya, Almanya, Yunanistan, Fransa ve Hollanda’dır. İtalya tek başına
Arnavutluk’un bu ürün grubundaki ihracatının %80’ini ithal etmektedir.
Ülkenin 1.040.000 kadar olan toplam çalışan kişi sayısının 110.000’i fason üretim işletmelerinde
istihdam edilmektedir. Diğer tüm sektörlerde net ithalatçı konumunda olan Arnavutluk tekstil ve
ayakkabı ürünlerinde net ihracatçı konumundadır.
Ülkede 250 avro civarındaki asgari ücret seviyesi, ana pazarlara olan coğrafi yakınlığı ve eğitimli
işgücü gibi nedenlerle İtalyan hazır giyim firmaları için önemli bir üretim merkezi olma yolunda
ilerlemektedir. 10-15 yıl öncesine kadar İtalyan firmalarının kurduğu hazır giyim atölyelerinde
üretim yapılırken, son zamanlarda fason üretim tesislerinin hemen hemen tamamı Arnavut
firmalarına aittir. Ülkemizden de 2 firma tarafından işletilen ve toplam 600 civarında işçinin
çalıştığı 5 hazır giyim işletmesinin yanı sıra 2 ayakkabı üretim yeri bulunmaktadır.
Ülkedeki hazır giyim sektörünün en önemli sorunları fason üretimin dışında pazara dönük
bağımsız üretim olmaması ve ölçek ekonomisinin oluşamamasının yanı sıra kalifiye işgücü
yönünden göç olması nedenleriyle istihdam sürecinde hızlı bir döngü ve temin güçlüğü
yaşanmasıdır. Çoğu işletmelerdeki makine Türkiye ve İtalya’dan alınan eski makinalardır. Yedek
parça ve teknik hizmetler sınırlıdır. Fason üretim tesislerinin önemli bir kısmı Durres ve Tiran
şehirlerinde yoğunlaşmakla birlikte Fier, İşkodra, Gjorakastra, Korça gibi şehirlere de dağılmıştır
Sektörün coğrafi dağınıklığın en önemli nedeni, ülkede organize sanayi bölgesi/serbest bölge
olarak işletilen alanların ve kapsamlı bir yatırım teşvik programının bulunmamasıdır.
Yatırım teşvik programı; yeni yatırımlara ait makine-ekipman ithalatında vergi muafiyeti ve belirli
sayıdaki işçi sigorta payının belirli bir fondan karşılanmasından ibarettir.