Arnavutluk Enerji Sektörü
Arnavutluk’ta enerji üretimi %60 oranında hidroelektrik santraller aracılığı ile gerçekleşmektedir.
Geleneksel yöntemlere göre daha çevre dostu bir üretim söz konusu olmakla birlikte üretim
iklimdeki değişikliklerden doğrudan doğruya etkilenmektedir. Elektrik konusunda talebin çok
büyük bir kısmı yurt içi üretimden karşılanmaktadır. Bunun yanında dış ticaret açısından da
elektrik ihracatı, ithalatından daha fazladır.
Elektrik tüketimi hane halkı ile diğer sektörler arasında neredeyse yarı yarıya bir oranla
paylaşılmaktadır. Ülkede günlük ortalama 20 milyon KW/s enerji tüketilmektedir. Son yıllarda
alınan polisiyetedbirlerle önceki yıllara göre azalsa da, ileti hatlarının eskiliği ve kaçak tüketimin
yaygınlığı nedeniyle yıllık 2 milyar KW/s bulan kayıp-kaçak oranı bazı yıllarda yerli üretimin
%30’unu oluşturmaktadır.
Arnavutluk’ta Üreticiler ve Düzenleyici Kurumlar
Ülkede, 2008 yılında yapılan düzenlemelerle enerji piyasası serbestleştirilmiş ve piyasa
düzenleyicisi olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (ERE) kurulmuştur. Aynı düzenleme ile
elektrik üretiminde tekel durumda olan kamu şirketi Arnavutluk Elektrik Şirketi (KESH)’in yanı sıra
özel kuruluşların da elektrik üretmesine izin verilmiş, dağıtım faaliyeti ise Avrupa’nın en büyük ilk
on enerji şirketinden biri olan Çek Cumhuriyeti merkezli CEZ firmasına 102 milyon avro bedelle
satılmıştır.
Ancak, kayıp-kaçak oranının yüksek olması ve ödenmemiş faturaların tahsilatı için kurulanaracı
şirketlerde ortaya çıkan yolsuzluklar ve CEZ firmasının öngördüğü iyileştirme yatırımlarını yerine
getirmemesi gibi nedenlerle imtiyaz sözleşmesi iptal edilmiş ve 2013 yılı Ocak ayında dağıtım
işleri tekrar millileştirilerek Elektrik Dağıtım Şirketi (OSHEE) kurulmuştur. CEZ firması, uğradığı
zararın karşılığı olarak 200 milyon avro tazminat talebi ile Arnavutluk Hükümetine karşı açtığı dava
2016 yılı ortalarında sonuçlanmış ve Arnavutluk, adı geçen firmaya 90 milyon avro tazminat
ödemiştir. Elektrik dağıtım işi ise o tarihten itibaren OSHEE tarafından yürütülmektedir.
OSHEE, dağıtımını yaptığı elektriği yurt içinde üç kaynaktan sağlamaktadır;
1) KESH (%75-80)
2) 15 MW üzeri kapasiteye sahip özel üreticiler (%13-17)
3) 15 MW’tan küçük kapasiteli küçük üreticiler (%3-4)
Ayrıca Arnavutluk genelinde toplam 90 kadar firma, 1-14 MW arasında irili-ufaklı enerji
santrallerinden elektrik üretmektedir. Ülkede 1 MW kapasitenin altındaki hidro-elektirik santrali
(HES) için lisans bedeli alınmamakta ve imtiyaz süresi sınırsız olmaktadır. Ülkede, özel firmalar
tarafından hidroelektrik santrallarında üretilen elektriğe alım garantisi verilmemektedir.
Arnavutluk’ta yenilenebilir enerji ile ilgili hukuki düzenlemeler, 2017/7 sayılı Yenilenebilir
Kaynaklardan Enerji Üretiminin Teşviki Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak hazırlanılan
28/03/2018 tarihli ve 179 sayılı Yönetmeliğe göre ile hayata geçirilmiştir. Buna göre özetle, 2
MW’a kadar toplam 50 MW güneş enerjisi projelerine 15 yıl süreyle 76 avro/MW alım garantisi
öngörülmektedir. Aynı düzenleme ile tüzel kişilik başına 3 MW geçmemek üzere toplam 30 MW
kadar rüzgar enerjisi üretimine yine 76/avro MW alım garantisi sağlanması öngörülmektedir.
Ancak, yıl içerisinde Balkan Energy Group ve Avrupa Birliğinin enerji piyasasının tam
serbestleştirilmesi ilkeleri gereği söz konusu düzenlemelere karşı çıkması nedeniyle alım
garantisine ilişkin düzenlemelerin kaldırılması gündemdedir.
