Arnavutluk Madencilik Sektörü
Zengin krom, nikel, bakır gibi metallerin yansıra ve kireçtaşı ve mermer gibi metal olmayan
kaynaklara sahip Arnavutluk’ta madencilik sektörünün uzun bir geçmişi bulunmaktadır. Ülkedeki
ilk jeolojik harita 1922 yılında hazırlanmış, ilk madencilik kanunu ise 1929 yılında uygulamaya
geçirilmiştir. Madenlerin çıkarılması ve işlenmesi 1944-1994 yılları arasında devlet işletmeleri
tarafından yürütülmüştür. Bu dönemde madencilik, Arnavutluk’un en önemli ihraç ürünleri
olmuştur. Ülke krom, bakır ve nikel kaynakları bakımından zengin olup 1980’li yılların sonunda
dünyanın en büyük 3 üncü krom üreticisi haline gelmiştir. Ancak 1990-1991 ve 1997-1998 yılları
arasında ülkede yaşanan kaos ortamı nedeniyle maden işletmelerinin çoğu faaliyetlerine son
vermiştir.
1994 yılında kabul edilen yeni madencilik kanunu ile maden çıkarma ve işleme faaliyetleri
özelleştirilmiştir. Bu tarihten sonra çok sayıda küçük, orta ve büyük işletme madencilik
faaliyetlerine başlamıştır. 2005 yılından itibaren dünya piyasalarında maden fiyatlarının
artmasına bağlı olarak başta Çin merkezli firmalar olmak üzere çok sayıda yabancı firma maden
üretme ve işleme imtiyazları alarak, üretim faaliyetlerine başlamıştır. Ülkedeki madencilik sektörü
halihazırda 15 Temmuz 2010 tarihli ve 10304 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemeler çerçevesinde
yürütülmektedir.
Arnavutluk Enerji ve Altyapı Bakanlığı (www.infrastruktura.gov.al) bünyesindeki Doğal Kaynaklar
Ulusal Ajansı (AKBN- www.akbn.gov.al) tarafından belirlenen sahalarda işletme imtiyazları için
ihaleler düzenlenmektedir. İhaleye girmek isteyen firmalar, Arnavutluk’ta Ulusal Ticaret
Merkezine (QKB- www.qkb.gov.al veya www.e-albania.al) kayıt yaptırarak yerli şirket kurmak
zorundadır. İmtiyaz süreleri genellikle 30- 35 yıl için düzenlenmektedir. İşletme imtiyazı alan yerli
ve yabancı firmalar, işleme faaliyetine başlamaları için tekrar QKB’ye başvurmaları
gerekmektedir.
Madencilik sektörü yaklaşık 4.300 kişiye istihdam sağlamaktadır. Bunun %69’u krom
üretiminde istihdam edilen personel oluşturmaktadır.
Krom
Arnavutluk, dünyanın önde gelen krom üreticilerinden birisidir. Toplam rezervlerin 36.9 milyon
tonu bulduğu tahmin edilmektedir. Krom rezervleri üç bölgede yoğunlaşmıştır;
-Kuzeydoğudaki Tropoja (6.1 milyon ton rezerv, %26.48 Cr203) ve Kukes bölgesi (6.8
milyon ton rezerv, %21.2 Cr2O),
-Orta kesimlerdeki Bulqiza ve Lura kütlesi (12 milyon ton rezerv, %38 Cr2O)
-Güneydoğudaki Shebeik-Pogradec kütlesi (7.5 milyon ton rezerv, %30 Cr2O3)
Ülkede halihazırda 250 lisanslı krom işletme faaliyeti bulunmaktadır. Krom sektöründeki en
önemli sorun, ruhsatsız/kaçak işletilen madenlerdir. Çoğu zaman yerel ve/veya merkezi
otoritelerin göz yummaları ile kaçak olarak işletilen madenler, ruhsatlı işletmelerin çalışmalarını
engellemekte ya da usulsüz yollarla devralmaya çalışmaktadırlar.
Bakır
Arnavutluk’taki bakır madenlerinin rezervlerinin düşük, yoğunluğunun az ve sahaların derinde
olması nedeniyle bakır madenciliği çok gelişmemiştir. Yine de, Mirdita bölgesindeki Spaçi ve
Perlati sahaları ie Korça’daki Rehova sahaları, toplam 6.774.113 ton rezervleri ve %1.79 Cu
yoğunlukları ile önemli yatırım potansiyeli barındırmaktadır.
Ülkemizden de bir madencilik firması Kuzeydeki Manela ve Labroş sahalarında bakır çıkarma ve
Fuşaras’taki fabrikada işleme faaliyetlerinde bulunmaktadır.
Ferro-Nikel ve Nikel Silikat
Arnavutluk’taki en geniş maden rezervleri ferro-nikel ve nikel silikat sahalarıdır. Bu re rezervler;
Librazhd bölgesinde (84.4 milyon ton), Prrenjas bölgei (66.1 milyon ton), Bilishti bölgesi (110.1
milyon ton) ve Has-Kukes-Lure bölgesi (102.8 milyon ton) bulunmaktadır.
Petrol
Ülkenin güneybatısındaki Patoz-Marinza bölgesindeki en verimli petrol yataklarının 2016 yılı
ortalarında Kanada’lı Bankers Petroluem firmasını 575 milyon $ karşılığında satın alan ÇHC’li Geo
Jade firması tarafından satın alınmış, ancak 2018 yılında tekrar Bankers Petroleum firmasına
devredilmiştir. Bankers Petroleum firması, bölgedeki petrol yataklarını 2004 yılında 25 yıllık
işletme imtiyazı çerçevesinde satın almıştır. 1927 yılında petrol keşfedilen havza Avrupa kıtası
üzerinde en geniş rezerve sahip olduğu yönünde tahminler yapılmaktadır.
Arnavutluk’ta karada ve deniz altında toplam 120 milyon varil petrol ve 5,7 milyar metreküp kadar
doğal gaz rezervinin olduğu tahmin edilmektedir. Ballsh, Fier ve Elbasan’da 3 adet petrol rafinerisi
bulunmaktadır.
